Intellectueel eigendom vastleggen

Intellectueel eigendom staat voor een verzameling rechten op ideeën en creatieve concepten. Deze rechten zijn bepaald in nationale en internationale wetten. Beroepen als uitvinders, ontwerpers, ontwikkelaars en auteurs beschermen hun ideeën en concepten met het intellectueel eigendom. Wanneer de overheid het intellectuele eigendomsrecht toekent aan de bedenker van bijvoorbeeld een product, uitvinding of merknaam, beschikt alleen de bedenker over de rechten. Simpel gezegd: de bedenker krijgt het alleenrecht. Alleen de bedenker mag het ontwerp reproduceren of de merknaam gebruiken. Hiermee wordt voorkomen dat derden ten onrechte profiteren van hun ideeën en creaties.

Door intellectueel eigendom vastleggen in de officiële registers wordt je beschermd tegen derden en dit geeft zekerheden aan de bedenker. Iemand mag niet zomaar jouw creatie gebruiken. Wanneer dit wel gebeurt, wordt mogelijk inbreuk op de rechten van intellectueel eigendom gepleegd. Volgens de wet is er dan sprake van een ‘onrechtmatige daad. In het geval van een onrechtmatige daad moet de dader een schadevergoeding betalen aan de rechthebbende. Daarnaast loop je zelf een risico als bijvoorbeeld je product of merknaam niet in het merkregister geregistreerd staat. Wanneer een derde partij dit wel doet, mag jij het design of de merknaam niet meer gebruiken.

Het auteursrecht beschermt originele werken en is van toepassing op werken die zintuigelijk waarneembaar zijn. Onder originele werken vallen onder andere een (strip)boek, een foto, een video, muziek of een game. Daarbij is er geen onderscheid tussen on- en voltooid werk. Het auteursrecht ontstaat automatisch. Voor het verkrijgen van het auteursrecht hoef je dus niets te doen. Het nadeel hiervan is dat auteursrecht soms lastig te bewijzen is. Daarom is een officiële registratie wel handig. De maker beschikt zijn hele leven over het auteursrecht.

De maker beschikt via het auteursrecht over een drietal rechten:

• Het recht om werk openbaar te maken: de maker mag zijn werk verspreiden onder publiek. Bijvoorbeeld een muziekstuk via Spotify of een game in de Playstation-store.
• Het recht om te verveelvoudigen: dit heet ook wel reproduceren of het maken van een kopie. Een vertaling van (strip) boek valt bijvoorbeeld onder verveelvoudigen.
• Persoonlijkheidsrechten: de maker heeft de optie bezwaar te maken tegen een derde partij die het werk bijvoorbeeld vervormt of onder een andere naam publiceert.

Het chipsrecht beschermt topografieën – het design – van halfgeleiderproducten, ook wel chips genoemd. Een chip is op een bepaalde manier geprogrammeerd om een elektronisch toestel een functie te laten uitvoeren. Chips zitten verwerkt in allerlei apparaten: van elektrische auto’s tot waterkokers. Het chipsrecht geldt alleen als het design voortkomt uit intellectuele inspanning en dit product niet algemeen bekend is in de wereld van halfgeleiders. Om chipsrecht in Nederland te kunnen krijgen, is een registratie nodig, in België geldt dit niet.

De chipsrechten geven de maker de volgende rechten:

• De maker van een chip is via het chipsrecht bevoegd om het design te verveelvoudigen cq. te reproduceren.
• De maker mag met het design een halfgeleiderproduct maken.
• De maker mag een exemplaar van het design of een halfgeleider met daarin het design verwerkt, commercieel exploiteren.

Deze chipsrechten hebben een geldigheid van tien jaar. De geldigheid gaat in aan het einde van het jaar waarin het design commercieel voor het eerst wordt geëxploiteerd. De duur van een chipsrecht van niet-geëxploiteerd design zonder aanvraag is vijftien jaar.

Databankenrecht beschermt een samenstelling van werken of gegevens. Een databank is systematisch geordend en zijn de bestanden in een databank zelfstandige elementen. De gebruiker moet deze bestandsdelen los van elkaar kunnen raadplegen met een index of zoekfunctie. Voorbeelden van databanken zijn: een encyclopedie, een website met vacatures of Google Scholar. Een biografie daarentegen is geen databank. Het bestaat met hoofdstukken weliswaar uit verschillende elementen, maar die moeten in bepaalde volgorde gelezen worden. Het zijn geen zelfstandige elementen en dat is juist wat een databank typeert.

Het databankenrecht verleent de volgende rechten:

• De maker heeft het recht om gegevens uit de databank op te vragen. Dit betekent het toe-eigenen van de complete inhoud of een substantieel deel hiervan.
• De maker van de databank mag daarnaast gegevens uit de databank hergebruiken. Hier gaat het om het verspreiden van de inhoud onder het publiek. De maker mag ook anderen toestemming geven voor hergebruik.

Het is verboden om een groot deel van de inhoud uit de databank over te nemen. Een databankenrecht ontstaat automatisch en is gratis zodra je aan de voorwaarden voldoet.

Het kwekersrecht draait om nieuwe plantenrassen. Dit recht wordt toegekend aan het ras en niet aan het soort plant. Peren zijn een soort, een kleipeer is een ras. Er is sprake van kwekersrecht zodra een ras onderscheidbaar, homogeen, bestendig én nieuw is. Daarnaast dient het ras een naam te hebben. Voor het verkrijgen van kwekersrecht is een officiële registratie bij het BOIP verplicht. Een goedgekeurde aanvraag geeft de aanvrager het alleenrecht om het nieuwe plantenras te telen en te verhandelen.

Bedrijfsgeheim is alle waardevolle bedrijfsinformatie die vertrouwelijk moet blijven en waarvoor maatregelen zijn getroffen om deze geheim te houden. De geheimhouding gebeurt aan de hand van de Wet bescherming bedrijfsgeheimen (Wbb). Deze wet maakt duidelijk wat bedrijfsgeheim is en hoe je dat als ondernemer kunt beschermen. Dankzij Wbb kunnen bedrijven optreden tegen derden die bedrijfsinformatie onrechtmatig verkrijgen, gebruiken en/of openbaar maken. De wet geldt voor heel Europa. Dit geeft de ondernemer meer rechtszekerheid. Met name voor MKB-bedrijven, starters en dienstverlenende bedrijven is bedrijfsgeheim van belang. Om beter gepositioneerd de raken in de markt, is het belangrijk dat informatie belangrijk blijft.

Bedrijfsgeheimen kunnen van toepassing zijn op allerlei zaken binnen een bedrijf. Denk aan klantenbestanden, technische kennis, software, strategie, contracten, formules en recepten. Er is geen aanvraag nodig om in aanmerking te komen voor bescherming volgens bedrijfsgeheim. Wel dient een bedrijf aan drie voorwaarden te voldoen: de informatie moet ook daadwerkelijk geheim zijn en niet eenvoudig toegankelijk voor personen die geen baat hebben bij de informatie, de informatie heeft commerciële waarde en het bedrijf moet redelijke maatregelen genomen hebben om de informatie vertrouwelijk te houden.